Ի՞նչ է նախակոնտակտային կանխարգելումը (PrEP)։
PrEP-ը կամ նախակոնտակտային կանխարգելումը ՄԻԱՎ կանխարգելման մեթոդ է, որի օրական օգտագործումով ՄԻԱՎ բացասական մարդիկ նվազեցնում են վարակվելու ռիսկը։ Նախակոնտակտային կանխարգելումը (PrEP) կարող է կանխարգելել ՄԻԱՎ-ի տարածումը մարդու օրգանիզմում։ Ներկայումս սննդի և դեղորայքի կառավարման ասոցիացիայի կողմից նախակոնտակտային կանխարգելման համար նախատեսված երկու հաստատված դեղամիջոց կա։
PrEP-ը նախատեսված է ՄԻԱՎ բացասական կարգավիճակ ունեցող մեծահասակների և դեռահասների համար, ովքեր սեռական կամ ներարկային թմրամիջոց օգտագործելու ճանապարհով ՄԻԱՎ ձեռք բերելու բարձր ռիսկայնություն ունեն։
Ի՞նչու ընդունել նախակոնտակտային կանխարգելում (PrEP)։
PrEP-ը բավականին արդյունավետ է, եթե օգտագործվում է ըստ ցուցումների։
Դեղահաբը նվազեցնում է սեռական ճանապարհով ՄԻԱՎ-ով վարակվելու ռիսկը ավելի քան 90%-ով, իսկ թմրանյութեր ներարկային ճանապարհով օգտագործելիս՝ 70%-ով։
Սեռական ճանապարհով ՄԻԱՎ-ով վարակվելու ռիսկը կարող է ավելի ցածր լինել, եթե PrEP-ի հետ միաժամանակ օգտագործեք պահպանակներ և կանխարգելման այլ միջոցներ։
PrEP-ը Ձեզ համա՞ր է։
PrEP-ը կօգնի Ձեզ, եթե դուք ունեք ՄԻԱՎ-ի բացասական կարգավիճակ և ներքոնշյալ պնդումներից մեկը կամ մի քանիսը վերաբերում է Ձեզ․
Դուք գեյ/բիսեքսուալ տղամարդ եք և դուք
- ունեք ՄԻԱՎ դրական կարգավիճակ ունեցող զուգընկեր,
- ունեք բազմաթիվ զուգընկերներ, կամ զուգընկեր, ով ունի բազմաթիվ զուգընկերներ, կամ զուգընկեր, ում ՄԻԱՎ կարգավիճակը Ձեզ հայտնի չէ և դուք
- ունենում եք հետանցքային (անալ) հարաբերություններ առանց պահպանակի կամ
- վերջերս ախտորոշվել եք սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակով։
Դուք հետերոսեքսուալ եք և
- ունեք ՄԻԱՎ դրական կարգավիճակ ունեցող զուգըներ,
- ունեք բազմաթիվ զուգընկերներ, կամ ունեք զուգընկեր, ով ունի բազմաթիվ զուգընկերներ, կամ ունեք զուգընկեր, ում ՄԻԱՎ-ի կարգավիճակը Ձեզ հայտնի չէ և դուք
- ոչ միշտ եք օգտագործում պահպանակ այն մարդկանց հետ, ովքեր թմրանյութեր են ներարկում կամ
- ոչ միշտ եք պահպանակ օգտագործում բիսեքսուալ տղամարկանց հետ սեռական ակտի ժամանակ։
Դուք թմրանյութ եք օգտագործում ներարարկիչով և
- Կիսում եք ասեղները կամ ներարկիչները այլ անձանց հետ,
- սեռական ճանապարհով ՄԻԱՎ-ով վարակվելու ռիսկի տակ եք։
Արդյո՞ք PrEP-ը անվտանգ է։
Առողջության ոչ մի էական փոփոխություն չի նկատվել այն մարդկանց մոտ , ովքեր ՄԻԱՎ բացասական կարգավիճակ ունեն և 5 տարուց ավելի ընդունել են PrEP։
PrEP օգտագործող որոշ մարդիկ կարող են ունենալ կողմնակի ազդեցություն, ինչպես օրինակ սրտխառնոց, բայց այս կողմանկի ազդեցությունը սովորաբար վտանգավոր չէ և ժամանակի ընթացքում անցնում է։
Եթե դուք ընդունում եք PrEP և ունեք կողմնակի էֆեկտներ, որոնք կրում են պարբերական բնույթ և Ձեզ անհանգստացնում են, խորհրդակցեք Ձեր բժշկի հետ։
Եվ եղե՛ք ուշադիր․ PrEP-ը պաշտպանում է Ձեզ ՄԻԱՎ-ից, բայց ոչ մնացած սեռական ճանապարհով փոխանցվող հիվանդություններից։
PrEP-ը համադրելով պահապանակների հետ՝ կնվազեցնեք սեռական ճանապարհով փոխանցվող հիվանդություններով վարակվելու ռիսկը։
Ի՞նչպես ստանալ PrEP։
Եթե ցանկանում եք օգտագործել PrEP, անպայման խորհրդակցեք Ձեր բժշկի հետ։ Հայաստանում PrEP-ը հասանելի է միայն ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնում, որը գտնվում է Երևանում։ PrEP-ը Հայաստանում հասանելի է միայն վճարովի տարբերակով։
Քանի որ PrEP-ը նախատեսված է Միավ-ի բացասական կարգավիճակ ունեցող անձանց, դուք առաջին հերթին պետք է ՄԻԱՎ-ի թեստ հանձնեք PrEP-ը սկսելուց առաջ, ինչպես նաև այլ թեստեր՝ համոզվելու, որ PrEP ընդունելը ձեզ համար անվտանգ է։
Եթե դուք սկեք ընդունել PrEP, անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր երեք ամիսը մեկ ՄԻԱՎ-ի թեստ հանձնել և նոր հաբեր ստանալ։